کمترین چیزی که شخص را از ایمان خارج می کند.

کمترین چیزی که شخص را از ایمان خارج می کند.

١٤٨١- رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : أدنَى الکفرِ أنْ یَسمعَ الرّجُلُ مِن أخیهِ الکَلِمَةَ فیَحْفَظَها علَیهِ یُریدُ أنْ یَفْضَحَهُ بها ، اُولئکَ لا خَلاقَ لَهُم .

١٤٨١- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : کمترینِ کفر این است که انسان از برادرش سخنى بشنود و آن را نگه دارد تا او را با آن رسوا سازد. این افراد بویى از انسانیت نبرده اند.

نرم افزار میزان الحکمة/محمدی ری شهری/دارالحدیث/ج1/ص 444

حلاوت ایمان

حلاوت ایمان

١٤٧٦- عنه صلى الله علیه و آله : لا یجِدُ الرّجلُ حلاوةَ الإیمانِ فی قَلبهِ حتّى لا یُبالیَ مَن أکلَ الدُّنیا .

١٤٧٦- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : آدمى حلاوت ایمان را در قلب خود نمى یابد، مگر زمانى که برایش مهم نباشد چه کسى دنیا را [بُرد و] خورد.

نرم افزار میزان الحکمة/محمدی ری شهری/دارالحدیث/ج1/ص 443

 

رهبر من نور چشمان من است.

رهبر من نور چشمان من است / عشق او آیین و ایمان من است

 

ذوالفقار حیدری در دست او / طاعتش میثاق و پیمان من است

 

سیدی از نسل پاک فاطمه / هم ز نسل شیر یزدان من است 

 

در ولایت وارث آل نبی / جانشینی از امامان من است 

 

همچو مه تابد به قلب شیعیا ن / نائب خورشید پنهان من است 

 

در هدایت سوی حق آرد مر ا / این هدایت سمت قرآن من است 

 

دوستانش دوست می دارم همی / دشمن او دشمن جان من است 

 

آنکه مهر او ندارد در وجو د / بی گمان همکیش نادان من است 

 

در سخن چون ابر می بارد به دل / در کویر خشک باران من است 

 

در حضورش موج دریا دیده ام / در کلامش راحت جان من است 

 

در نگاهش غرق دریا می شو م / واژه هایش در و مرجان من است 

 

قلب تارم را صفایی می دهد / جامع فکر پریشان من است 

 

من مرید آن دل وارسته ام / او مراد و پیر عرفان من است 

 

بوی یوسف می دهد پیراهنش / گرچه خودیعقوب کنعان من است 

 

من چو بلبل او چو باغ پر زگل / من چوبرگ او سرو بستان من است 

 

آرزوی دیدنش دارم به دل / در فراقش شهر زندان من است 

 

ای خوش آن روزی که بینم رهبرم / ساعتی در خانه مهمان من است 

 

هرگز ای یاران دعایش می کنید / شب نمازش ذکر یاران من است 

 

روی خوبش با دو چشمت دیده ای / چهره اش چون ماه تابان من است 

 

غرق دریای تهاجم را چه غم / ناجی کشتی ز طوفان من است 

 

گر چه دشمن نقشه ها دارد بسی / حامی او حی سبحان من است 

 

در امانت او ‹‹ امین ›› انقلا ب / در شجاعت شیر میدان من است 

 

راه او باشد ره پیر خمین (ره) / رهرو راه شهیدان من است 

 

افتخار ما بود ‹‹ سید علی ››/ سرور من جان جانان من است 

 

چون فقیه وعالم است ودین شناس / مرجع تقلید دوران من است 

 

روز ششم ماه تیر از سال شصت / رهبرم جانباز ایران من است 

 

ای خداوندا نگهدارش تو با ش / چون دعای او نگهبان من است 

 

شعر امروزم که وصف رهبر است / بهترین اشعار دیوان من است 

 

پیروانش نی به پاکستان و هند / درفلسطین است و لبنان من است 

 

گوئیا مهدی(عج) چنین گوید که او / بهترین اصحاب و یاران من است .

تقوی از نظر لقمان

- تفسیر القمّى : الإمامُ الصّادقُ علیه السلام ـ لَمّا سألَهُ حَمّادٌ عن لُقمانَ وحِکمَتِهِ ـ : أما واللّه ِ ما اُوتِىَ لُقمانُ الحِکمَةَ بِحَسَبٍ ولا مالٍ ولا أهلٍ ولا بَسطٍ فى جِسمٍ ولا جَمالٍ.

ولکنّهُ کانَ رجُلاً قَویّا فى أمرِ اللّه ، مُتَوَرِّعا فى اللّه ِ ، ساکِتا سَکِینا ، عَمیقَ النَّظَرِ ، طَویلَ الفِکَرِ ، حَدیدَ النَّظَرِ ، مُستَعبِرا بالعِبَرِ ، لَم یَنَمْ نَهارا قَطُّ ، ولَم یَرَهُ أحَدٌ مِن النّاسِ علی بَولٍ ولا غائطٍ ولا اغتِسالٍ لشِدَّةِ تَسَتُّرِهِ وعُمقِ نَظَرِهِ وتَحَفُّظِهِ فى أمرِهِ ، ولَم یَضحَکْ مِن شیءٍ قَطُّ مَخافَةَ الإثمِ ، ولم یَغضَبْ قَطُّ ، ولَم یُمازِحْ إنسانا قَطُّ ، ولَم یَفرَحْ بشیءٍ إنْ أتاهُ مِن أمرِ الدُّنیا ولا حَزَنَ مِنها علی شیءٍ قَطُّ ، وقَد نَکَحَ مِن النِّساءِ ووُلِدَ لَهُ مِن الأولادِ الکَثیرَةُ ، وقَدَّمَ أکثَرَهُم أفراطا فما بَکی علی مَوتِ أحَدٍ مِنهُم ، ولَم یَمُرَّ برجُلَینِ یَختَصِمانِ أو یَقتَتِلانِ إلاّ أصلَحَ بینَهُما ولَم یَمضِ عَنهُما حتّی یُحابّا ، ولَم یَسمَعْ قَولاً قَطُّ مِن أحَدٍ استَحسَنَهُ إلاّ سألَ عن تَفسیرِهِ وعمَّن أخَذَهُ ، وکانَ یُکثِرُ مُجالَسَةَ الفُقَهاءِ والحُکَماءِ، وکانَ یَغشَی القُضاةَ والمُلوکَ والسَّلاطینَ فیَرثى للقُضاةِ ما ابتُلوا بهِ ، ویَرحَمُ للمُلوکِ والسَّلاطینِ لعِزَّتِهِم باللّه ِ وطُمأنینَتِهِم فى ذلکَ ، ویَعتَبِرُ ویَتَعَلّمُ ما یَغلِبُ بهِ نَفسَهُ ویجُاهِدُ بهِ هَواهُ ویَحتَرِزُ بهِ مِن الشَّیطانِ ، فکانَ یُداوى قَلبَهُ بالفِکَرِ ، ویُداوى نفسَهُ بالعِبَرِ ، وکانَ لا یَظعَنُ إلاّ فیما یَنفَعُهُ ؛ فبِذلکَ اُوتِىَ الحِکمَةَ ومُنِحَ العِصمَةَ .

فإنّ اللّه َ تبارکَ وتعالی أمَرَ طَوائفَ مِن المَلائکةِ حِینَ انتَصَفَ النَّهارُ وهَدَأتِ العُیونُ بالقائلَةِ فنادَوا لُقمانَ حیثُ یَسمَعُ ولا یَراهُم فقالوا : یا لُقمانُ ، هَل لَکَ أن یَجعَلَکَ اللّه ُ خَلیفَةً فى الأرضِ تَحکُمُ بینَ النّاسِ ؟ فقالَ لُقمانُ : إنْ أمَرَنى اللّه ُ بذلکَ فالسَّمعُ والطّاعَةُ ؛ لأنّهُ إنْ فَعَلَ بِى ذلکَ أعانَنى علَیهِ وعَلَّمَنى وعَصَمَنى ، وإنْ هُو خَیَّرنى قَبِلتُ العافِیَةَ .

فقالَتِ المَلائکةُ : یا لُقمانُ ، لِمَ قُلتَ ذلکَ ؟ قالَ: لأنّ الحُکمَ بینَ النّاسِ مِن أشَدِّ المَنازِلِ مِن الدِّینِ وأکثَرِها فِتَنا وبَلاءً ما یَخذُلُ ولا یُعانُ ویَغشاهُ الظُّلمُ مِن کلِّ مَکانٍ ، وصاحِبُهُ فیهِ بَین أمرَینِ ؛ إنْ أصابَ فیه الحَقَّ فبالحَرِىِّ أن یَسلَمَ ، وإن أخطأَ أخطأَ طَریقَ الجَنّةِ ، ومَن یَکُن فى الدُّنیا ذَلیلاً وضَعیفا کانَ أهوَنَ علَیهِ فى المَعادِ أن یکونَ فیهِ حَکَما سَرِیّا شَریفا ، ومَنِ اختارَ الدُّنیا علَی الآخِرَةِ یَخسَرْهُما کِلتَیهِما تَزولُ هذهِ ولا تُدرَکُ تلکَ .

قالَ: فتَعَجَّبَتِ المَلائکةُ مِن حِکمَتِهِ واستَحسَنَ الرّحمنُ مَنطِقَهُ ، فلَمّا أمسی وأخَذَ مَضجَعَهُ مِن اللّیلِ أنزَلَ اللّه ُ علَیهِ الحِکمَةَ فغَشّاهُ بها مِن قَرنِهِ إلی قَدَمِهِ وهُو نائمٌ وغَطّاهُ بالحِکمَةِ غِطاءً ، فاستَیقَظَ وهُو أحکَمُ النّاسِ فى زَمانهِ ، وخَرَجَ علَی النّاسِ یَنطِقُ بالحِکمَةِ ویُثبِتُها فیها .

قالَ : فلَمّا اُوتِىَ الحُکمَ بالخِلافَةِ ولَم یَقبَلْها ، أمَرَ اللّه ُ المَلائکةَ فنادَت داوودَ بالخِلافَةِ فقَبِلَها ولَم یَشتَرِطْ فیها بشَرطِ لُقمانَ ، فأعطاهُ اللّه ُ الخِلافَةَ فى الأرضِ وابتُلِىَ فیها غَیرَ مَرّةٍ ، وکلُّ ذلکَ یَهوى فى الخَطإ یَقبَلُهُ اللّه ُ ویَغفِرُ لَهُ ، وکانَ لُقمانُ یُکثِرُ زیارَةَ داوودَ علیه السلام ویَعِظُهُ بمَواعِظِهِ وحِکمَتِه وفَضلِ عِلمِهِ ، وکانَ داووُد یَقولُ لَهُ : طُوبی لکَ یا لُقمانُ ! اُوتِیتَ الحِکمَةَ وصُرِفَت عنکَ البَلِیَّةُ ، واُعطِىَ داوودُ الخِلافَةَ وابتُلِىَ بالحُکمِ والفِتنَةِ .

ثُمّ قالَ أبو عبدِ اللّه ِ علیه السلام :    «و إذْ قَالَ لُقْمانُ لابنِهِ وهُوَ یَعِظُهُ یا بُنَىَّ لا تُشْرِکْ باللّه ِ إنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظیمٌ»    ، قالَ : فوَعَظَ لُقمانُ لابنِهِ بآثارٍ حتّی تَفَطّرَ وانشَقَّ .

وکانَ فیما وَعَظَهُ بهِ ـ یا حَمّادُ ـ أن قالَ : یا بُنَیَّ، إنّکَ مُنذُ سَقَطتَ إلَی الدُّنیا استَدبَرتَها واستَقبَلتَ الآخِرَةَ ، فدارٌ أنتَ إلَیها تَسیرُ أقرَبُ إلَیکَ مِن دارٍ أنتَ عَنها مُتَباعِدٌ . یا بُنَىَّ جالِسِ العُلَماءَ وزاحِمْهُم برُکبَتَیکَ ، لا تُجادِلْهُم فیَمنَعوکَ ، وخُذْ مِن الدُّنیا بَلاغا ولا تَرفُضْها فتَکونَ عِیالاً علَی النّاسِ ، ولا تَدخُلْ فیها دُخولاً یُضِرُّ بآخِرَتِکَ ، وصُمْ صَوما یَقطَعُ شَهوَتَکَ ، ولا تَصُمْ صَوما یَمنَعُکَ مِن الصَّلاةِ ؛ فإنّ الصَّلاةَ أحَبُّ إلَی اللّه ِ مِن الصِّیامِ .

یا بُنَىَّ ، إنّ الدُّنیا بَحرٌ عَمیقٌ قد هَلَکَ فیها عالَمٌ کثیرٌ ؛ فاجعَلْ سَفینَتَکَ فیها الإیمانَ ، واجعَلْ شِراعَها التَّوکُّلَ ، واجعَلْ زادَکَ فیها تَقوَی اللّه ِ ، فإنْ نَجَوتَ فبِرحمَةِ اللّه ِ ، وإنْ هَلَکتَ فبِذُنوبِکَ .

یا بُنىَّ ، إنْ تأدَّبتَ صَغیرا انتَفَعتَ بهِ کبیرا ، ومَن غَنِىَ بالأدَبِ اهتَمَّ بهِ ، ومَنِ اهتَمَّ بهِ تَکلَّفَ عِلمَهُ ، ومَن تَکلَّفَ عِلمَهُ اشتَدَّ طَلَبُهُ ، ومَنِ اشتَدَّ طَلَبُهُ أدرَکَ مَنفَعتَهُ ، فاتّخِذْهُ عادَةً فإنّکَ تَخلفُ فى سَلَفِکَ ، وتَنفَعُ بهِ مَن خَلفَکَ ، ویَرتَجیکَ فیهِ راغِبٌ ، ویَخشی صَولَتَکَ راهِبٌ . وإیّاکَ والکَسَلَ عنهُ والطَّلَبَ لغَیرِهِ ، فإنْ غُلِبتَ علَی الدّنیا فلا تُغلَبَنَّ علَی الآخِرَةِ ، وإذا فاتَکَ طَلَبُ العِلمِ فى مَظانِّهِ فقد غُلِبتَ علَی الآخِرَةِ ، واجعَلْ فى أیّامِکَ ولَیالِیکَ وساعاتِکَ لنفسِکَ نَصیبا فى طَلَبِ العِلمِ ؛ فإنّکَ لَن تَجِدَ لَهُ تَضییعا أشَدَّ مِن تَرکِهِ ، ولا تُمارِیَنَّ فیهِ لَجُوجا ، ولا تُجادِلَنَّ فَقیها ، ولا تُعادِیَنَّ سُلطانا ، ولا تُماشِیَنَّ ظَلُوما ولا تُصادِقَنَّهُ ، ولا تُصاحِبَنَّ فاسِقا نَطِفا ، ولا تُصاحِبَنَّ مُتَّهَما ، واخزِنْ عِلمَکَ کما تَخزِنُ وَرقَکَ .

یا بُنَىَّ ، خَفِ اللّه َ خَوفا لو أتَیتَ القِیامَةَ ببِرِّ الثّقلَینِ خِفتَ أن یُعَذِّبَکَ ، وارْجُ اللّه َ رَجاءً لَو وافَیتَ القِیامَةَ بإثمِ الثّقلَینِ رَجَوتَ أن یَغفِرَ لکَ .

فقالَ لَهُ ابنُهُ : یا أبتِ ، کیفَ اُطیقُ هذا وإنّما لى قَلبٌ واحِدٌ ؟ فقالَ لَهُ لُقمانُ : یا بُنَىَّ لوِ استُخرِجَ قَلبُ المؤمنِ فشُقَّ لَوُجِدَ فیهِ نُورانِ : نُورٌ للخَوفِ ونُورٌ للرَّجاءِ ، لَو وُزِنا لَما رَجَحَ أحَدُهُما علَی الآخَرِ بمِثقالِ ذَرَّةٍ ، فمَن یُؤمِنْ باللّه ِ یُصَدِّقْ ما قالَ اللّه ُ ، ومَن یُصَدِّقْ ما قالَ اللّه ُ یَفعَلْ ما أمَرَ اللّه ُ ، ومَن لَم یَفعَلْ ما أمَرَ اللّه ُ لَم یُصَدِّقْ ما قالَ اللّه ُ ، فإنَّ هذهِ الأخلاقَ تَشهَدُ بَعضُها لبَعضٍ .

فمَن یُؤمِنْ باللّه ِ إیمانا صادِقا یَعمَلْ للّه ِ خالِصا ناصِحا ، ومَن عَمِلَ للّه ِ خالِصا ناصِحا فقد آمَنَ باللّه ِ صادِقا ، ومَن أطاعَ اللّه َ خافَهُ ، ومَن خافَهُ فقد أحَبَّهُ ، ومَن أحَبَّهُ اتّبَعَ أمرَهُ ، ومَنِ اتَّبَعَ أمرَهُ استَوجَبَ جَنَّتَهُ ومَرضاتَهُ ، ومَن لَم یَتَّبِعْ رِضوانَ اللّه ِ فَقد هانَ علَیهِ سَخَطُهُ ، نَعوذُ باللّه ِ مِن سَخَطِ اللّه ِ .

یا بُنَىَّ ، لا تَرکَنْ إلَی الدُّنیا ولا تَشغَلْ قَلبَکَ بها، فما خَلَقَ اللّه ُ خَلقا هُوَ أهوَنُ علَیهِ مِنها ، أ لا تَری أنّهُ لَم یَجعَلْ نَعیمَها ثَوابا للمُطِیعینَ ، ولَم یَجعَلْ بَلاءَها عُقوبَةً للعاصِینَ ؟ !

 

 

 

4427- تفسیر القمّی : امام صادق علیه السلام در پاسخ به سؤال حمّاد از لقمان وحکمت او فرمود : به خدا قسم که حکمت، به سبب شرافت خانوادگی یا مال وثروت یا زن وفرزند یا قدرت جسمی ویا زیبایی، به لقمان داده نشد. بلکه او مردی بود در کار خدا نیرومند وبا نشاط، پارسا، خاموش وآرام، ژرف اندیش، پر تفکّر، تیزبین، پند آموز از عبرت ها. هرگز در روز نخوابید، هیچ کس او را در حال قضای حاجت یا شستشوی بدنش ندید؛ زیرا به شدّت با حیا وژرف اندیش ومراقب حرکات وسکنات خویش بود. هرگز از چیزی نخندید؛ چون می ترسید گناه باشد. هرگز عصبانی نشد، هرگز با کسی شوخی نکرد، هیچ گاه برای دست یافتن به چیزی از دنیا شاد نشد وبرای از دست دادن چیزی از آن اندوهگین نگشت. زنان بسیاری گرفت وفرزندان بسیاری به دنیا آورد، اما بیشتر آنان پیش از او به سرای آخرت شتافتند واو بر مرگ هیچ یک از آنان نگریست. هرگز از دو نفر که با هم بحث یا کتک کاری می کردند نگذشت، مگر اینکه آن دو را آشتی داد وبا رفتن او با یکدیگر دوست شدند. هرگز سخن نیکویی از کسی نشنید، مگر آنکه معنای آن سخن وگوینده اصلیش را از او پرسید. با مردمان دانا وحکیم بسیار همنشینی می کرد، بر قاضیان وپادشاهان ودولتمردان وارد می شد وبرای قاضیان از اینکه به چنان شغل خطرناکی گرفتار آمده اند، دلسوزی می کرد ونسبت به پادشاهان ودولتمردان که به سلطنت وقدرت دل بسته واز خدای بی خبر شده اند اظهار ترحّم می نمود. او عبرت می گرفت وعواملی را که با آن بر نفْس خود چیره آید وبه وسیله آنها با هوس خویش بجنگد واز شیطان دوری کند، می آموخت. دلش را با اندیشیدن مداوا می کرد ونفْسش را با عبرت ها وبه جایی سفر نمی کرد، مگر اینکه برایش سودمند باشد. این چنین بود که به او حکمت عطا گردید وعصمت ومصونیت از گناه ارزانیش شد.

خداوند تبارک وتعالی در نیمروزی که چشم ها با خواب نیمروزی آرام گرفته بود، به دسته ای از فرشتگان دستور داد به طوری که لقمان صدایشان را بشنود وخودشان را نبیند، او را ندا دهند وگویند : ای لقمان! آیا می خواهی خداوند تو را خلیفه خود در زمین قرار دهد تا میان مردم داوری کنى؟ لقمان گفت: اگر خداوند مرا به این کار فرمان دهد با جان ودل می پذیرم؛ چون اگر او این کار را با من بکند، خودش هم مرا کمک می کند ونحوه داوری را تعلیم می دهد واز خطا نگهم می دارد، ولی اگر انتخاب را به من وا گذارد من کُنج عافیت را اختیار می کنم.

فرشتگان گفتند : ای لقمان! چرا این حرف را زدى؟ گفت : زیرا داوری میان مردم، از دشوارترین وپر فتنه وپر بلاترین منزلگاه های دین است. آدمی تنها می ماند وکسی هم کمکش نمی کند وظلم وحق کشی از هر سو آن را در میان دارد وکسی که عهده دار این منصب می شود، از دو حال خارج نیست : اگر مطابق حقّ داوری کند در این صورت جا دارد که به سلامت رهد واگر خطا کند راه بهشت را خطا پیموده است. کسی که در دنیا خوار وناتوان باشد، در قیامت راحت تر می تواند رئیس وآقا وارجمند باشد وکسی که دنیا را بر آخرت برگزیند، هر دوی آنها را می بازد؛ چون دنیایش تمام می شود وبه آخرت هم نمی رسد. امام علیه السلام فرمود : فرشتگان از حکمت لقمان شگفت زده شدند وخداوند رحمان گفتار ومنطق او را پسندید. چون شب شد ولقمان به بستر خویش رفت، خداوند حکمت را بر وی نازل کرد واز سر تا پایش را غرق حکمت نمود واو همچنان در خواب بود وخداوند پوششی از حکمت بر وی پوشاند ووقتی بیدار شد حکیم ترین مردم روزگارش شده بود ومیان مردم می آمد وسخنان حکیمانه می گفت وحکمت را نشر وگسترش می داد.

امام صادق علیه السلام فرمود : پس از آنکه حکم خلافت به لقمان داده شد واو آن را نپذیرفت، خداوند به فرشتگان دستور داد وآنها خلافت را به داوود پیشنهاد کردند وداوود آن را پذیرفت، بدون آنکه شرطی را که لقمان کرده بود بیان کند. پس خداوند خلافت در زمین را به داوود داد وبارها در این کار مبتلا وآزموده شد وهر بار دچار لغزش وخطا می شد. امّا خداوند او را می پذیرفت ومی بخشیدش. لقمان زیاد به دیدن داوود علیه السلام می رفت وبا موعظه ها وسخنان حکیمانه ودانش بسیار خود او را اندرز می داد وداوود به او می گفت:خوشا به حالت ای لقمان! حکمت به تو داده شد وبه بلای خلافت گرفتار نشدی، امّا به داوود خلافت داده شد وبه کار داوری وفتنه گرفتار آمد.

امام صادق علیه السلام سپس این آیه را تلاوت کرد : «و آن گاه که لقمان در مقام اندرز به فرزندش گفت : ای فرزندم! به خدا شرک نورز؛ زیرا که شرک ستمی بزرگ است» . حضرت فرمود : لقمان فرزند خود را به مطالبی پند واندرز داد، تا جایی که او رویید وشکفت.

ای حمّاد! از جمله اندرزهای او به فرزندش این بود که گفت : فرزندم! تو از همان روزی که به دنیا افتادی پشت به دنیا ورو به آخرت کردى. پس، خانه ای که به سویش در حرکت هستی نزدیکتر به توست از خانه ای که در حال دور شدن از آن هستى. فرزندم! با دانایان همنشینی کن وزانو به زانوی آنان بزن، با آنان مجادله مکن که دانش خود را از تو دریغ کنند. از دنیا به قدر کفاف برگیر وبه کلّی آن را دور مینداز تا سر بار مردم باشی وآن چنان هم به دنیا مپرداز که به آخرتت زیان رساند. آن قدر روزه بگیر که از شهوت تو جلوگیری کند وچندان روزه مگیر که تو را از نماز باز دارد؛ زیرا نماز نزد خداوند محبوبتر از روزه است.

فرزندم! دنیا دریایی ژرف است که مردمان بسیاری در آن نابود شده اند. پس در این دریا کشتی خود را ایمان قرار ده وبادبانش را توکّل وره توشه ات را تقوای خدا؛ اگر نجات یافتی به سبب رحمت ومهربانی خدا نجات یافته ای، واگر هلاک شدی به سبب گناهان خودت هلاک شده اى.

فرزندم! اگر در خردسالی ادب آموختی، در بزرگسالی از آن بهره مند خواهی شد وکسی که ادب را سرمایه وتوانگری بداند، بدان اهتمام ورزد وکسی که نسبت به ادب اهتمام ورزد، در راه آموختن آن خود را به رنج وزحمت اندازد وهرکه در راه آموختنش رنج برد، سخت در پی آن برآید وهر که سخت در پی ادب برآید، به منافع آن برسد. پس، ادب را خوی وعادت خود گیر؛ زیرا با این کار جانشین گذشتگانت می شوی وجانشین خود را سود می رسانی وامیدوار به تو امید می بندد وبیمناک از صولت وابّهت تو می ترسد. مبادا در فراگرفتن ادب سستی وتنبلی کنی ودر طلب غیر آن برآیى. اگر در امر دنیا شکست خوردی، مبادا در کار آخرت دچار شکست شوى. اگر تحصیل علم را از جایگاهش از دست دادی، بدان که در کار آخرت شکست خورده اى. از روزها وشب ها وساعات خود زمانی را هم به تحصیل علم اختصاص بده؛ زیرا هیچ چیز مانند ترک علم، علم را ضایع نمی کند. هیچ گاه با افراد لجوج بحث علمی نکن. با افراد دانا هرگز به جدال مپرداز. با هیچ قدرتمندی دشمنی مورز، با هیچ ستمگری همراهی ودوستی مکن، با هیچ گنهکار آلوده ای دوستی نکن وبا هیچ شخصی که متّهم به گناه وفساد است، رفاقت مورز ودانش خود را مانند مال خود نگهداری کن .

فرزندم! از خداوند چنان بترس که اگر در روز قیامت نیکی های جنّ وانس را با خود بیاوری، باز بیم آن داشته باشی که عذابت کند وبه خداوند چنان امیدوار باش که اگر روز قیامت با گناهان جنّ وانس بیایی، باز امید به آمرزش او داشته باشى.

فرزند لقمان به او گفت : ای پدر! چگونه طاقت وگنجایش چنین چیزی را داشته باشم، حال آنکه مرا یک دل بیش نیست؟ لقمان به او فرمود : فرزندم! اگر دل مؤمن را بیرون آورند وآن را بشکافند، در آن دو نور یافت می شود : نوری از بیم ونوری از امید. اگر این دو نور با هم وزن شوند، هیچ یک به وزن ذرّه ای سنگین تر از دیگری نخواهد بود. کسی که به خدا ایمان داشته باشد،آنچه را او گفته است تصدیق می کند وهر که گفته های خدا را باور کند، آنچه را خدا فرمان داده است به کار می بندد وکسی که فرمان خدا را به کار نبندد، گفته او را باور نکرده است. این خلق وخوی ها هر یک گواه بر دیگری است.

پس، کسی که صادقانه به خداوند ایمان بیاورد، خالصانه وبی ریا هم برای خدا کار می کند وکسی که خالصانه وبی ریا برای خدا کار کند، صادقانه به خدا ایمان آورده است. وکسی که از خدا اطاعت کند، از او می ترسد وکسی که از خدا بترسد، او را دوست هم دارد وکسی که او را دوست بدارد، فرمانش را پیروی می کند وکسی که فرمان او را پیروی کند، مستوجب بهشت وخشنودی خدا می شود وکسی که دنبال خشنودی خدا نباشد، از خشم وناخشنودی خدا هم باکی ندارد. پناه می بریم به خدا از خشم وناخشنودی او.

فرزندم! به دنیا اعتماد مکن ودلت را بدان مشغول مساز؛ زیرا خداوند هیچ آفریده ای نیافریده است که در نظر او خوارتر از دنیا باشد. مگر نمی بینی که نعمت های دنیا را پاداش مطیعان قرار نداده وبلای آن را نیز کیفر نافرمانان در نظر نگرفته است؟

میزان الحکمة/محمدی ری شهری/دارالحدیث/نرم افزار میزان الحکمة/ج3/191ص

مثل دنیا

[115] 119

وَ قَالَ ع‏ مَثَلُ الدُّنْیَا کَمَثَلِ الْحَیَّةِ لَیِّنٌ مَسُّهَا وَ السَّمُّ النَّاقِعُ فِی جَوْفِهَا یَهْوِی إِلَیْهَا الْغِرُّ الْجَاهِلُ وَ یَحْذَرُهَا ذُو اللُّبِّ الْعَاقِل‏[1]

 

داستان دنیا چون داستان مار است که دست بر آن بکشى نرم و در اندرونش زهر کشنده است، فریب خورده نادان بطرف آن مى‏رود، و خردمند پایان بین از آن دورى مى‏گزیند.

 

 

[1] شریف الرضى، محمد بن حسین، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.

نهج البلاغة (للصبحی صالح) ؛ ؛ ص489

دست و مشک و علم

دست و مشک و علم

چشمم از اشک پُر و ، مشک من از آب تهی است

جگرم غرقه به خون و تنم از تاب ،  تهی است

گفتم از اشک کنم آتش دل را خاموش

پر ز خوناب بوَد ، چشم من از آب تهی است!

به روی اسب ، قیام و به روی خاک ، سجود

این نماز ره عشق است ، ز آداب تهی است

جان من می برد ، آبی که از این مشک چکد

کشتی ام غرق در آبی که ز گرداب ، تهی است

هر چه بخت من سرگشته به خواب است حسین !

دیده ی اصغر لب تشنه ات از خواب ، تهی است

دست و مشک و علمی ، لازمه ی هر سقاست

دست عباس تو از این همه اسباب تهی است

مشک هم اشک به بی دستی من می ریزد

بی سبب نیست اگر مشک من از آب ، تهی ست !

سید شهاب موسوی یزدی(شهاب)

من می گویم ، شما بگریید/علیرضا قزوه/انتشارات سوره ی مهر/1389/ص163

عشق

عشق

یک شبی مجنون نمازش را شکست
بی وضو در کوچه لیلا نشست

عشق آن شب مست مستش کرده بود
فارغ از جام الستش کرده بود

سجده ای زد بر لب درگاه او
پر زلیلا شد دل پر آه او

گفت یا رب از چه خوارم کرده ای
بر صلیب عشق دارم کرده ای

جام لیلا را به دستم داده ای
وندر این بازی شکستم داده ای

نشتر عشقش به جانم می زنی
دردم از لیلاست آنم می زنی

خسته ام زین عشق، دل خونم مکن
من که مجنونم تو مجنونم مکن

مرد این بازیچه دیگر نیستم
این تو و لیلای تو ... من نیستم

گفت: ای دیوانه لیلایت منم
در رگ پیدا و پنهانت منم

سال ها با جور لیلا ساختی
من کنارت بودم و نشناختی

عشق لیلا در دلت انداختم
صد قمار عشق یک جا باختم

کردمت آواره ی صحرا نشد
گفتم عاقل می شوی اما نشد

سوختم در حسرت یک یا ربت
غیر لیلا برنیامد از لبت

روز و شب او را صدا کردی ولی
دیدم امشب با منی گفتم بلی

مطمئن بودم به من سرمیزنی
در حریم خانه ام در میزنی

حال این لیلا که خوارت کرده بود
درس عشقش بیقرارت کرده بود

مرد راهش باش تا شاهت کنم
صد چو لیلا کشته در راهت کنم.

 

بعد از دعا چه بگوییم ؟

مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیى‏، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسى‏، عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ، عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ:

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام، قَالَ: «إِذَا دَعَا الرَّجُلُ، فَقَالَ بَعْدَ مَا دَعَا:" مَا شَاءَ اللَّهُ‏ لَاحَوْلَ‏ وَ لَاقُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ"، قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: اسْتَبْسَلَ‏ عَبْدِی، وَ اسْتَسْلَمَ لِأَمْرِی، اقْضُوا حَاجَتَهُ».

از هشام بن سالم که امام صادق (ع) فرمود: هر گاه مردى دعا کند و پس از آن بگوید آنچه باشد که خدا خواهد نیست جنبشى و نه توانى جز به خدا، خدا عز و جل فرماید: بنده‏ام دلیرى‏ کرد و تسلیم امر ما شد، حاجتش را بر آورید.

الکافی (ط - دارالحدیث) ؛ ج‏4 ؛ ص417

دعای پنج دسته مستجاب می شود .

 

الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِیُّ، عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنِ الْحَسَنِ‏ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ:

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام، قَالَ: «کَانَ أَبِی علیه السلام یَقُولُ: خَمْسُ دَعَوَاتٍ لَایُحْجَبْنَ عَنِ الرَّبِّ تَبَارَکَ وَ تَعَالى‏: دَعْوَةُ الْإِمَامِ الْمُقْسِطِ؛ وَ دَعْوَةُ الْمَظْلُومِ، یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: لَأَنْتَقِمَنَّ لَکَ وَ لَوْ بَعْدَ حِینٍ؛ وَ دَعْوَةُ الْوَلَدِ الصَّالِحِ لِوَالِدَیْهِ؛ وَ دَعْوَةُ الْوَالِدِ الصَّالِحِ لِوَلَدِهِ؛ وَ دَعْوَةُ الْمُؤْمِنِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ، فَیَقُولُ: وَ لَکَ مِثْلُهُ‏».

 

امام صادق (ع) فرمود:

پدرم مى‏فرمود: پنج دعا است که از درگاه پروردگار تبارک و تعالى محجوب نشوند:

1- دعاء امام عادل 2- دعاء ستم کشیده، خداى عز و جل مى‏فرماید: هر آینه انتقام تو را از ستمکار بگیرم گر چه پس از زمانى باشد 3- دعاء فرزند صالح براى پدر و مادر 4- دعاء پدر خوب براى فرزندش 5- دعاء مؤمن براى برادر خود در پشت سر او که خدا مى‏گوید: براى تو باد مانند آن.

 الکافی (ط - دارالحدیث) ؛ ج‏4 ؛ ص390

بهترین عبادت

عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ، عَنْ أَبِیهِ، عَنِ النَّوْفَلِیِّ، عَنِ السَّکُونِیِّ:

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام، قَالَ: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله: خَیْرُ الْعِبَادَةِ قَوْلُ لَاإِلهَ إِلَّا اللَّهُ».

الکافی (ط - دارالحدیث) ؛ ج‏4 ؛ ص384

 

 

چهار چیزی که کم آنها نیز زیاد است .

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ مَاجِیلَوَیْهِ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی الْعَطَّارُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ یَحْیَی بْنِ عِمْرَانَ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ صَالِحٍ یَرْفَعُهُ بِإِسْنَادِهِ قَالَ :أَرْبَعَةٌ الْقَلِیلُ مِنْهَا کَثِیرٌ النَّارُ الْقَلِیلُ مِنْهَا کَثِیرٌ وَ النَّوْمُ الْقَلِیلُ مِنْهُ کَثِیرٌ وَ الْمَرَضُ الْقَلِیلُ مِنْهُ کَثِیرٌ وَ الْعَدَاوَةُ الْقَلِیلُ مِنْهَا کَثِیرٌ.

صالح روایت مى‏کند که امام فرمود: چهار چیز است که کم آن زیاد است: آتش که کم آن زیاد است و خواب که کم آن زیاد است و بیمارى که کم آن زیاد است، و دشمنى که کم آن زیاد است.

الخصال ج1 ص 238 ح 84 از احادیث باب چهار

دوست کیست ؟

امام صادق علیه السلام فرمودند :«اگر کسی مدعی شد تو را دوست دارد ، به قلب خودت رجوع کن ، اگر تو هم او را دوست داری بدان که او نیز در ادعای خود راستگوست .»

آفات الطلاب ص 61 به نقل از محاسن برقی ج1 ص 267

انتخاب دوست

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در سخنی فرمودند : «وقتی که یکی از شما با دوست و بردار دینی اش طرح دوستی ریخت ، باید از نام و نشان او پدرش و ایل و تبارش مطلع باشد که آن از واجبات دوستی است و إلا چنین دوستی ، کاری احمقانه خواهد بود .»

منبع : آفات الطلاب ص 60 به نقل از بحارالأنوار ج 74 ص 166

دو دشمن

حکیمی گفت : ترا دو دشمن است . یکی آن کسی که بر تو ستم کرده است و با ستم اش تو را با خود دشمن داشته است . دیگری آن کسی که ستم اش کرده ای و بدان دشمن تو گشته است . حال اگر مصیبتی ترا ناگریزد که از دشمنانت یاری خواهی ، به آن کسی که ستمت کرده است ، بیش تکیه کن تا آن کس که ستم اش کرده ای .

منبع : کشکول شیخ بهائی ص 353

الهی نامه

الهی ، خانه کجا و صاحبخانه کجا ؟ طائف آن کجا و عارف این کجا ؟ آن سفر جسمانی است و این روحانی ، آن برای دولتنمند است و این برای درویش ، آن اهل و عیال را وداع کند و این ماسوا را ، آن ترک مال کند و این ترک جان ، این سفر آن ماه مخصوص است و این را همه ماه ، و آن را یکبار است و این را همه عمر ، آن سفر آفاق کند و این سفر أنفس ، راه آن را پایان است و این را نهایت نبود ، آن می رود که برگردد و این می رود که از او نام و نشانی نباشد ، آن فرش پیماید و این عرش ، آن مُحرم می شود و این مَحرم ، آن لباس احرام می پوشد و این از خود عاری می شود . آن لبیک می گوید و این لبیک می شنود . آن به تا به مسجد الحرام رسد و این از مسجد الأقصی بگذرد ، آن استلام حجر کند و این انشقاق قمر ، آن را کوه صفا است و این را روح صفا ، سعی آن چند مره بین صفا و مروه است و سعی این یک مره در کشور هستی ، آن هروله می کند و این پرواز ، آن مقام ابراهیم طلب کند و این مقام ابراهیم ، آن آب زمزم نوشد و این آب حیات ، آن عرفات بیند و این عرصات ، آن را یک روز وقوف است و این را همه روز ، آن را یک شب مشعر دارد و این همه شب . آن را یک شب جمع است و این را همه شب . آن از عرفات به مشعر گوچ کند و این از دنیا به محشر ، آن درک منی آرزو کند و این ترک تمنی را ، آن بهیمه قربانی قربانی کند و این خویشتن را ، آن رمی جمرات کند و این رجم همزات دیو پلید شیطان مرید ، آن حلق رأس کند و این ترک سر ، آن را (لافسوق و لاجدال فی الحج)(بقره.198) است و این را فی العمر . آن بهشت طلبد و این بهشت آفرین . لاجرم آن حاجی شود و این ناجی  . خُنُک آن که حاجی ناجی است .

منبع : مآثر آثار ج 1 ص 361